Wijsheid en hoogbegaafdheid

Openingsavond was de keynote voor Prof. Sternberg en hij had het erover dat hoogbegaafden ook echt wel eens domme dingen kunnen doen. Hoogbegaafd zijn staat niet zomaar gelijk aan wijs zijn en je wijs gedragen. Sternberg riep dan ook op om in de opvoeding en educatie van hoogbegaafden meer in te zetten op wijs gedrag.

Hoogbegaafde kinderen kunnen heel wijs uit de hoek komen. Ze vertonen meer onrechtvaardigheidsgevoel bij situaties die voor anderen logisch lijken, ze leven zich vaak sterker in. En toch leren we ze dat ook weer een beetje af, misschien.

Een wijs kind kan best uitdagend zijn, soms zegt men mij zelfs dat het kind zich arrogant gedraagt. Wijze kinderen wegen ook alle mogelijkheden af: is dit het juiste om te doen of moet ik ook met die en dat rekening houden? Het maakt dat ze daarin zichzelf en de eigen noden aan de kant schuiven om goed te doen voor de ander.

Een voorbeeld:

Mieke weet enkele examenvragen, ze ging op bijles en de leerkracht heeft haar in niet zoveel woorden duidelijk gemaakt wat er echt wel belangrijke leerstof is en dat dit mogelijk wel eens een examenvraag zou kunnen zijn. Mieke voelt zich daar in eerste plaats wel blij mee, stelt zich daar zelfs geen vragen bij. Maar dan komt haar beste vriendin bij haar om hulp vragen: ze weet helemaal niet hoe te beginnen. Zal Mieke haar helpen en de examenvragen doorspelen of juist niet en het voordeel voor zichzelf houden?

Dit soort dilemma’s komen bij hoogbegaafde kinderen wel vaker voor. Ze willen aan de ene kant het vertrouwen niet schaden, tegelijk vinden ze het ook niet zo OK dat zij inside information hebben en de ander niet.

Peter blijft na het overleg nog wat nakaarten met zijn baas. Hij wordt uitgenodigd om samen nog ene te gaan drinken. Daar gaat het al snel over zijn directe collega en diens niet steeds correcte gedrag (in de ogen van de baas). De man laat vallen dat de collega binnenkort op het matje wordt geroepen, daar kunnen zelfs nare gevolgen van komen. Wat zal Peter doen, openlijk delen met zijn collega – ook al weet hij niet precies wat de gevolgen dan wel zullen zijn én wie weet, misschien gebruikt zijn baas hem wel in de strategie om de collega wat op te jutten (want zo kent hij hem wel) – of zal Peter het zo laten?

Wat we bij hoogbegaafden vaak zien is dat dergelijke voorvallen blijven hangen. Ze piekeren over het juiste gedrag en dan vooral over de vraag: wat is het juiste om te doen? Zou ik dit willen weten, kan ik überhaupt helpen door mijn info te delen, hoe zou ik mij daarbij voelen als… We merken daarbij dat ze niet steeds begrepen worden door de volwassenen die hen begeleiden. Wijsheid is niet steeds de meest pragmatische beslissing, het zorgt er wel eens voor dat je jezelf daarbij lijkt tekort te doen door meer rekening te houden met de ander dan met je eigen (leer)proces. En toch…

Sternberg riep in zijn keynote op om meer in te zetten op die wijsheid. Hoogbegaafden aanmoedigen om alsnog de wijze beslissing te nemen, want het zorgt ervoor dat zij hun hoogbegaafdheid kunnen leren inzetten voor het hogere doel: een betere wereld creëren.

Hoe leer jij je hoogbegaafde kind om wijze beslissingen te (durven) nemen?

Ik heb deze week dan ook een oproep voor jou. Wil jij met ons delen hoe jij omgaat met wijsheid bij je hoogbegaafde kind?

Zoals je van ons gewoon bent, wil ik je hier gerust wat tips in meegeven.

Tip 1: Erken je kind in deze gedachtengang Erkenning is zeer belangrijk, zo niet onontbeerlijk in het opvoedingsproces van jouw hoogbegaafde kind. Luister dus steeds erkennend en laat de “ja, maar” achterwege. Luisteren, luisteren en écht horen wat er in je kind omgaat.

Tip 2: Moedig aan om hierover in dialoog te gaan Het gesprek aangaan over je denkpistes is een oefening. Vaak is het zelfs een opdracht, want je gevoelens spelen hier best een belangrijke rol in. De volwassenen zijn niet steeds even open en eerlijk, ze maken fouten en dat mag gerust benoemd worden. Je kind leert heel veel over interactie in dergelijke gesprekken, het gaat hier veel meer om het gevoel dan de juiste oplossing. Ga dus niet te snel oplossingen aanreiken, maar nodig vooral uit om erover te redeneren in dialoog met anderen. Bied dus steeds voldoende veiligheid om dit soort gesprekken te laten plaatsvinden (en ook als dit aan de kassa van de supermarkt gebeurt 🙂 ).

Tip 3: Wees klaar om de spiegel voor te houden bij jezelf Je hoogbegaafde wijze kind zal mogelijk jou ook wel confronteren. Mogelijk heb jij dergelijke voorbeelden ook al zelf meegemaakt en toen niet de wijze beslissing genomen. Dat kan pijn doen. Besef hierbij steeds dat je kind in zijn volle groei is en jij als baken dient: je kind toetst bij jou af. Je kind doet het niet om jou te confronteren, ook al wijst hij je met zijn vragen en bedenkingen op je eigen onvolmaaktheden. Ook jij kunt leren uit dit gesprek met je kind en wijze lessen leren.

Deel je feedback gerust met ons, dat mag via mail of Facebook 🙂

Hartelijke groeten

Tania