Creatief begaafde leerlingen: Zo kan je ze herkennen en stimuleren!

Wist jij dat hoogbegaafdheid vele vormen kan aannemen?

Naast hoogbegaafdheid in schoolse vakken, kun je bijvoorbeeld ook creatief begaafd zijn.

Naast onderpresteren en talentontwikkeling, is creativiteit één van mijn onderzoeksinteresses hier in de VS. Vandaar dat ik jullie graag wat meer vertel hierover. In deze blog sta ik kort stil bij hoe je creatief begaafde leerlingen kunt herkennen en stimuleren.

Ik heb hierover een uitgebreid artikel geschreven in Zorgbreed, maar wilde jullie natuurlijk ook mee op de hoogte houden van wat ik hier allemaal leer aan Purdue University!

Kenmerken van creatief begaafde personen

Er zijn tal van manieren om creativiteit vast te stellen.

Je kan het meten via een test, je kan afgaan op creatieve producten die men maakt, of je kan kijken naar persoonlijkheidskenmerken.

De volgende kenmerken zijn typerende voor creatieve mensen:

· Vlotheid, flexibiliteit, originaliteit en uitgebreidheid in het denken (Davis, Rimm & Siegle, 2011; Sternberg, 2000a; Treffinger, Young, Selby & Sherpardson, 2002)

· Rijke verbeelding/fantasierijk (Csikszentmihalyi, 1996; Daniels-McGhee & Davis, 1994; Gregerson et al., 2012; Selby et al., 2005; Starko, 2005)

· Nieuwsgierig (Gregerson et al., 2012; Selby et al., 2005; Starko, 2005; Treffinger et al., 2002)

· Non-conformiteit (Selby et al., 2005; Treffinger et al., 2002)

· Uitbundigheid, enthousiast, energetisch (Csikszentmihalyi, 1996; Gregerson et al., 2012; Selby et al., 2005)

· Ze genieten van creatieve activiteiten zoals toneel spelen, knutselen, schrijven, etc.

· Groot probleemoplossend vermogen (Sternberg, 2000b)

· En een dualiteit tussen snel afgeleid zijn, maar ook in staat zijn om intens te concentreren/te hyperfocussen (Csikszentmihalyi, 1996; Starko, 2005; Treffinger et al., 2002)

Deze kenmerken komen in variërende mate voor en niet elke creatieve persoon zal elk van deze kenmerken vertonen.

Een creativiteitsvriendelijke leeromgeving creëren

In wat volgt geef ik een aantal tips en adviezen die je kan gebruiken om enerzijds creatief begaafde leerlingen te stimuleren en anderzijds om het creatief potentieel in alle

leerlingen te stimuleren.

Deze adviezen zijn bedoeld als algemene richtlijnen, die steeds vertaald moeten worden naar de specifieke context en naar de noden en mogelijkheden van de specifieke betrokkenen.

Opdat creativiteit gestimuleerd kan worden, moet er ruimte gecreëerd worden om creativiteit te laten zien.

Een creativiteitsvriendelijke leeromgeving houdt in dat de leerkracht creatieve vaardigheden en attitudes aanleert (Starko, 2005; Nickerson, 2000).

Dit kan je doen door:

· stil te staan bij het creatief proces,

· creatieve methodes en strategieën binnen verschillende disciplines te bestuderen en te oefenen,

· les te geven over creatieve personen, hun werk en hun leven,

· en problemen te verwelkomen en het zoeken naar oplossingen te stimuleren.

Dit kan klassikaal, in kleine groepjes of op individuele basis worden aangeboden, zolang er ruimte is voor specifieke interesses in de groep.

Als je een leerling in je klas hebt die een talent heeft voor creatief schrijven, kan je bijvoorbeeld schrijvers bespreken/bestuderen. Leerlingen die gepassioneerd zijn door architectuur zullen meer aangesproken worden door het bespreken van bekende architecturale werken en iemand die erg wetenschappelijk creatief is, zal geboeid zijn door de levensverhalen van mensen zoals Einstein en Edison.

Wanneer je creativiteit wil stimuleren is het belangrijk om leerlingen aan te moedigen in het creëren, uitvinden, ontdekken, verkennen en verbeelden!

Deze zaken moeten verwelkomd worden in je klas en kunnen gelinkt worden aan de doelstellingen die je wilt bereiken. Een leeromgeving die openstaat voor creativiteit hoeft niet beperkt te blijven tot een uurtje per dag, maar kan werkelijk dag in dag uit georganiseerd worden.

Moedig nieuwsgierigheid aan en daag leerlingen uit door ze te laten zoeken naar antwoorden op vragen en oplossingen voor problemen.

Een creativiteitsvriendelijke leeromgeving creëren vraagt geen grootschalige verbouwing van je klaslokaal, noch een grootschalige herziening van je pedagogisch visie of lesmateriaal.

Je kan creativiteit stimuleren door kleine ingrepen zoals het stellen van open vragen, gebruik maken van brainstorm activiteiten, kleine onderzoeksopdrachtjes organiseren binnen je bestaande lessen, etc.

Als laatste wordt een creativiteitsvriendelijke leeromgeving ook gekenmerkt door het aanmoedigen van het nemen van risico’s en het stimuleren van zelfzekerheid.

Opdat leerlingen durven creatief zijn moeten ze weten dat er geen foute antwoorden zijn en dat suggesties en hypotheses in de mate van het mogelijk verkend en getest kunnen worden.

Deze openheid en veiligheid zal niet alleen de creativiteit stimuleren, maar ook de zelfzekerheid die nodig is om originele en vernieuwende ideeën naar voor te durven brengen (Nickerson, 2000; Starko, 2005; Sternberg, 2003).

Voor meer tips en informatie over creatief begaafde leerlingen verwijs ik je graag naar mijn artikel dat werd gepubliceerd in Zorgbreed: Desmet, O. A. (2017).

Creatief begaafde leerlingen: Zo kan je ze herkennen en stimuleren. Zorgbreed, 53, 31-34.

Groeten uit Amerika!

Ophélie