Hoogbegaafde kinderen opvoeden: helikopterouder of bezorgde advocaat?

We hebben het regelmatig over helikopterouders in de supportgroup Peers4Parents . De maatschappij bestempelt ouders van hoogbegaafde kinderen vaak als veeleisend, dwingend, … Ze zouden (te) hoge verwachtingen hebben. Heel veel vragen van de school, tot bijna een individuele aanpak. Maar is dat in realiteit ook zo?

Ouders van hoogbegaafde kinderen voelen druk om het goed te doen. Ze maken zich bezorgd. Waar andere ouders (van niet-hoogbegaafden) hun hart vasthouden voor de puberteit, daar krijgen we in het hoogbegaafd opvoeden vaak in de kleutertijd al de eerste kopzorgen. Doen we het wel goed genoeg? Krijgt ons kind wel voldoende stimulering?

Wat zegt ons onderzoek over de “eisende” ouders?

In 2023 gingen we van start met het samenstellen van een groep gezinnen met uitzonderlijk hoogbegaafde kinderen. Het viel ons namelijk op dat:

1. Deze ouders zich te pletter schrokken van het cijfer dat hun kind scoorde op de IQ testen.
2. Ze zichzelf meteen in vraag gingen stellen: kunnen we dat wel? Doen we het goed genoeg? Wat kunnen we beter aanpakken? Hoe kunnen we erger voorkomen? …
3. Er heel brave verwachtingen van de school naar voren kwamen.
4. De scholen een heel ander beeld ophingen van deze ouders: braaf? Neen, veeleisend. En ook “dat kunnen wij niet, ze verwachten het onmogelijke van ons!”

Wij gingen op verkenning met een aantal richtvragen. Zijn deze ouders de échte helikopter ouder of zelfs grasmaaier ouder? Hebben ze gelijk om zich zo te profileren? En wat vertellen ze zelf?

In 3 focusgroepen brachten we 36 gezinnen samen met in totaal 45 kinderen onder hen. Inmiddels groeit de groep ook aan. We ondernamen 2 keer een live bijeenkomst met ouders en een activiteit voor de kinderen en hielden een online sessie in samenwerking met Els De Wit van Talentvol.

Leestip: het nieuwe boek van Virginia Wood en Els De Wit komt er binnenkort aan. Hier vind je meer info over dat boek

Uit dit onderzoek komt naar voren:

• Zo lang de punten goed zijn op school, is het moeilijk om gehoord te worden.
• De verwachtingen op het cognitieve gebied liggen te laag, die voor de executieve functies te hoog.
• Onderpresteren voorkomen… het lijkt wel of we in het ijle aan het roepen zijn.
• Kind is niet gelukkig, gaat niet graag naar school … toont zich anders op school: wel gelukkig.

Ben jij een helikopter ouder, een grasmaaier ouder of voel jij je eerder een ploeter ouder? Of ben je net de advocaat van je kind?

In ons onderzoek, maar ook in de oudergroepen komt vaker naar voren dat ouders van hoogbegaafde kinderen en jongeren zich terecht ongerust maken. Het loopt niet altijd van een leien dakje, ook al heeft de leerling goede punten. Ouders moeten vaker naar school stappen voor overleg. Het reguliere oudercontact is vaak te kort. In sommige scholen krijgen ouders de boodschap dat ze niet verwacht worden op het oudercontact omdat het rapport zeer goed is.

Ouders van hoogbegaafde kinderen liggen wakker van de toekomst. Hun kind hoeft geen inspanning te doen voor school… waar leidt dat naartoe? Dit kunnen ze toch niet blijven volhouden?

• Ben je een helikopter ouder als je merkt dat je kind niet studeert voor school maar toch goede punten haalt? En de leraren van je kind dat niet doorhebben?
• Vind jij dat je een grasmaaier ouder bent als je weer overleg vraagt om de voortgang en passend onderwijs bij je kind te bespreken? En blijft dat maanden na het vorige overleg er nog niets in beweging is gezet?
• Voel jij de afhankelijkheid drukken op je schouders? Maar ook de verantwoordelijkheid voor de talentontwikkeling van je hoogbegaafde kind?
• Maak jij je bezorgd om het welbevinden van je hoogbegaafde kind dat zich openlijk afvraagt wat het nut van naar school gaan is als die er toch niets bijleert?

De ouders in ons onderzoek ervaren dat ze vaak uitleg moeten verschaffen over hun kind, maar dat vinden ze ook maar normaal. Zelf vinden ze het ook best een uitdaging dat ze handleiding van hun kind aan het ontwikkelen zijn. Ze verwachten helemaal niet dat school alle antwoorden heeft maar gaan wel graag een partnerschap aan. Ze beseffen echter ook dat als zij niet in actie treden dat hun kind zich mogelijk steeds meer gaat aanpassen en afglijdt naar een mindere versie van zichzelf. Ze zien het dan ook als hun taak om de advocaat van hun kind te zijn.

De competenties van de ouder van hoogbegaafde kinderen

1. Organisatorisch talent
2. Emotioneel sensitief, heeft antennes én veerkracht
3. Pleiter en bemiddelaar
4. Teamplayer

Vul jij dit rijtje aan? Welke competenties zet jij nog meer in in je hoogbegaafd opvoeden?

Nieuw boek Feiten & Fabels
àlles wat je moet weten over hoogbegaafdheid

Tania Gevaert stuurt samen met Lies Thomas Samen Slimmer Groeien aan. Zij is tevens co-stichter van het Steunpunt Onderpresteren vzw. Tania is psychotherapeut en ECHA specialist in Gifted Education. Ze studeerde reeds meer dan 15 jaar aan internationaal gerenommeerde instellingen (AIHP, Korzybski International, KULeuven, Radboud Universiteit, …). Ze is spreker op internationale congressen waar ze haar praktijkonderzoek deelt.

In het dagelijks werk begeleidt ze ouders, jongeren en volwassenen die hulp zoeken bij het hoogbegaafd zijn. Tania is co-auteur van het boek “Slim onderpresteren aanpakken”, “Wardje Wijsneus” en “Feiten & Fabels” en auteur van de boeken “De slimme onderpresteerder” en “Hoogbegaafd opvoeden.”

Annelies ‘Lies’ Thomas, mama van 4 puberende meiden, is kind- en jongerenpsychotherapeut (AIHP) en Talentbegeleider (Novilo). In 2024 werd ze businesspartner van Tania Gevaert bij Samen Slimmer Groeien.

Voordien heeft zij meer dan 10 jaar voor de klas gestaan. Momenteel is ze nog steeds voor enkele uren actief als muziekleerkracht in het DKO.

Lies is deskundige in hoogbegaafdheid en zet zich in de praktijk in voor het begeleiden en coachen van kinderen en jongeren. Voor psychodiagnostiek richt zij zich zowel op kinderen, jongeren alsook op volwassenen. Bij Samen Slimmer Groeien is ze vooral actief op de locaties in Hasselt en Turnhout.

Creativiteit is een rode draad doorheen het pad dat ze tot nu toe bewandeld heeft. Ze heeft een basis als muziekpedagoog.